Privatizacija deponije u Vinči i izgradnja spalionice za grad Beograd donose ogromne finansijske obaveze koje će se katastrofalno odraziti na budžet grada i komunalne troškove građana.
Kako je analiza inicijative Ne da(vi)mo Beograd pokazala, grad se u narednih 30 godina obavezao da investitoru isplaćuje preko 38 miliona evra godišnje, što je u zbiru oko milijardu i 150 miliona evra javnih sredstava koje će se odliti u pravcu privatnog investitora. Ovo je minimalni iznos u koji treba uračunati i sve prateće infrastrukturne troškove, kojih nije malo i koji uključuju povlašćen položaj u proizvodnji energije. Na kraju, najveći teret ovog “posla veka”, snosiće krajni korisnici, a to su upravo domaćinstva.
Ekonomska računica
Iako se u javnosti često ističe činjenica da će strani partner uložiti preko 300 miliona evra, iznos koji se grad Beograd obavezao da plati investitoru je nekoliko puta veći. Minimalna projektna plaćanja privatnom partneru su 38.278.910 € godišnje, a pošto je ugovor potpisan na 25+5 godina, to znači da Grad ukupno plaća: 1.148.367.300 €. To je minimalni iznos na koji se Grad obavezao i koji će u razmeri od 70% plaćati krajjni korisnici, odnosno domaćinstva.
Ova ogromna ulaganja koja Grad izvodi imaju za rezultat srazmerno veliku zaradu privatnog investitora, a štetu po javne finansije, ostavljaju gradski budžet sa enormnim direktnim i skrivenim troškovima, a građane sa cenom tretmana otpada i najmanje četiri puta većom cenom usluga.
Pravni propusti
Pored finansijskog dela analiza je ukazala i na pravno-proceduralne probleme, kao što veliki broj nedostajućih delova i priloga ugovora (npr. prilozi iz kojih se izračunavaju plaćanja), i to da se gradsko pravobranilaštvo nije bavilo analizom Ugovora (jer po njihovom tumačenju prevod ugovora nije u duhu srpskog jezika, nema pečat sudskog tumača; sadrži pravne termine koji nisu u skladu sa domaćim pravom i smatra da je bavljenje opravdanošću ugovora u nadležnosti Sekretarijata za finansije). Gradski Sekretarijat za finansije je sa druge strane došao do zaključka da Ugovor nema uticaj na gradski budžet. Takođe u toku procesa se i desila promena sastava konzorcijuma bez odobrenja organa Gradske uprave, iako konkursna dokumentaca određuju taj čin kao uslov za diskvalifikaciju.
Očekivane posledice ovako skandaloznog ugovora su da se sa jedne strane budžet Grada Beograda opterećuje fiksnim troškom od 38.278.910 € godišnje (koji može biti i veći od toga) dok se privatnom partneru poklanja moguća zarada koja samo od plasmana sortiranog ambalažnog otpada u narednih 30 godina može biti 200.000.000 € (6.667.777 € godišnje). Pored ovoga očekuje se poskupljenje računa građana za odvoženje smeća za četiri do pet puta, uz ukidanje mogućnosti otvaranja radnih mesta u „zelenoj ekonomiji“, kao i problemi u zagađenju vazduha (leteći pepeo, šljaka kao posledica spaljivanja).
Ogromni dodatni troškovi koje ćemo plaćati
Na navedeni iznos od 38 miliona evra godišnje, treba dodati i eksternalije koje takođe padaju na teret građana, između ostalog, otkup struje koja će se za prvih 12 godina vršiti po povlašćenoj ceni koja je 2-2.5 puta skuplja viša nego na međunarodnom tržištu i dodatni otkup toplotne energije. Zatim izgradnju infrastrukture za prenos toplotne energije, izgradnju brane koja sprečava klizanje postojeće deponije, kao i izgradnju alternativnog pristupnog puta preko Velikog sela i Slanaca. Od novca građana biće plaćena i eksproprijaciju i raseljavanje stanovništva sa područja i izgradnja dodatne deponije za višak otpada i regulisanje sanacije opasnog otpada, a nakon zakonskih izmena biće uvedeno i plaćanje poreza na deponiju.
Gubici nisu samo finansijski
Pored očigledne ekonomske štetnosti, spaljivanjem otpada gubimo ogroman broj radnih mesta, gubimo ljude koji su sada angažovani na tretmanu otpada, ali gubimo i ogroman potencijal koji ova industrija može da ostvari ukoliko bi se u nju ulagalo.
Tekst objavljen u Danasu u specijalnom dodatku Inicijative Ne da(vi)mo Beograd - “Patka osvaja Skupštinu” 21. decembra 2017.