Vinča je gorući ekološki problem Beograda ali i trenutno jedna od najvećih ekoloških crnih tački Evrope i tokom maja 2017.godine je gorela preko 40 dana. Deponija se nalazi u beogradskoj opštini Grocka, na desnoj obali Dunava, oko 15 kilometara od centra Beograda. Lokacija je u upotrebi od 1977. godine i zauzima površinu od oko 70 ha, od ukupno 130ha koliko je predviđeno regulacionim planom. Sam deponovani otpad zauzima površinu od oko 45 ha i ima dubinu/visinu 5-50 metara. Dnevno se na deponiju u Vinči odloži 2700 tona otpada (oko 600.000 tona godišnje), većinom komunalnog otpada ali odlaže se i građavinski otpad, neopasan industrijski ali i tretirani medicinski otpad. Deponija se trenutno koristi za odlaganje otpada sakupljenog na teritoriji trinaest opština (Barajevo, Lazarevac, Obrenovac i Grocka su usvojile poseban lokalni plan upravljanja otpadom), što zajedno čini skoro 90% otpada nastalog na celoj teritoriji Beograda. Visina Deponije „Vinča“ (do sada prikupljenog otpad) iznosi oko 40 metara i sastoji se od više slojeva koji se formiraju tako što se na svakih 5 metara otpada postavlja sloj od minimum 30 santimetara sabijene zemlje. Ne postoji sakupljanje i iskorišćavanje gasa iz deponije. Tokom maja 2017.godine doošlo je do požara na deponiji u Vinči koji je trajao preko 40 dana. Otpadne vode se sakupljaju i puštaju bez prethodnog tretmana kroz kanal zajedno sa površinskim vodama u prirodnu močvaru. Na depoponiji JKP“ Gradska čistoća“ je ugovorom angažovala oko 30 osoba koje vrše sakupljanje i prodaju sekundarnih sirovina. Predviđeno je da se ova praksa prekine kada se pristupi realizaciji ugovora o JPP. Na Deponiji „Vinča“ radi i magacin sekundarnih sirovina koje se prikupljaju iz prispelog otpada , lageruju, a potom i transportuju na pogon „Otpad“. Na Deponiji „Vinča“ se takođe vrši prijem i uništavanje industrijskog neopasnog otpada i to u vremenskom intervalu od 07 -14 časova. Radno vreme Deponije „Vinča“ za vozila JKP „Gradska čistoće“ je od 00 – 24 časa, a za treća lica od 07 – 18 časova.
Grad Beograd je 2015.godine raspisao tender za izbor privatnog partnera za rešavanje problema Vinče, odbornici Skupštine grada su 16.jula 2015.godine usvojili odluku o projektu JPP (javno-privatnog partnerstva) za pružanje usluga tretmana i odlaganja komunalnog otpada i time su ovlastili Sekretarijat za zivotnu sredinu da se bavi tim poslom koji je i raspisao tender. Predmet tendera za JPP (javno-privatnog partnerstva) je tretman i odlaganje odvojeno sakupljenog komunalnog otpada (KO) generisanog u trinaest (13) opština Grada Beograda, kao i tretman i odlaganje građevinskog otpada generisanog na celoj teritoriji Grada i sanacija postojeće deponije uz sakupljanje gasa iz deponije. Radi pojašnjenja, odvojeno sakupljeni reciklabilni KO nije uključen u okvir projekta JPP. To znači da onaj otpad koji nije odložen u kontejnere za mešoviti otpad (general waste) već je prikupljen u odvojenim kontejnerima nije predmet ugovora o JPP i njime će upravljati JKP „Gradska čistoća“.
Čitav postupak prijave na tender završen je 13.jula 2017.godine gde se na tenderu javio jedan ponuđač, francusko-japanski konzorcijum “The Consortium of SUEZ Groupe SAS & I-Environment Investments limited”. Grad Beograd doneo je 30.avgusta 2017.godine odluku o dodeli ugovora jedinom ponuđaču na tenderu na period od 25 godina. Nakon dodele ugovora procedura nalaže da se pristupi potpisivanju ugovora, koji se očekuje do kraja godine (kraj septembra je prema idikativnom kalendaru). Bitna napomena je da SG Beograda nema obavezu da usvaja ugovor, već je to uradila Komisija za javne nabavke koja ima 5 članova (2 člana iz Sekretarijata za životnu sredinu, 2 člana Kabinet gradonačelnika i jedan član iz Službe za centralizovane javne nabavke i kontrolu nabavki). Ono što postoji kao nezvanična informacija je da je ponuđač ponudio 34 evra po toni otpada za njegov tretman (prilično neproveren izvor ali jedini koji za sada imamo). To praktično znači da bi usluge za tretman otpada koje bi išle ponuđaču iz kase Beograda za projektovani KO i građevinski otpad za tu godinu bio preko 20 miliona evra (u ovaj deo ne ulazi prevoz otpada, dobijanje energije iz otpada, itd.
Beograd je konkursnom dokumentacijom ciljao ulaganje privatnog partnera u izgradnju sledećih elemenata (Na Podnosiocima prijave je da odrede koja će postrojenja biti potrebna za realizaciju projekta). Ova postrojenja mogu (ali ne moraju) uključivati:
a) postrojenja za dobijanje energije iz otpada (ostalo je na ponuđaču da izabere model postrojenja: netretirani otpad ili MBT postrojenje kako bi dobili ČPG ili ČOG (“refuse derived fuel” or “solid recoverd fuel”) odnosno gorivo iz otpad koje je veće energestke vrednosti). Prema konkursnoj dokumentaciji procenjene količine otpada su oko 480.000 tona godišnje, imaju procene za svaku od narednih 25 godina;
b) postrojenja za tretman pepela prikupljenog posle procesa spaljivanja;
c) postrojenja za tretman Građevinskog otpada (okvirno 100.000 tona godišnje);
d) deponiju za neopasni otpad za KO tokom perioda privremenih usluga pre kompletnog puštanja u rad postrojenja za tretman i ostatke od tretmana posle izgradnje postrojenja za tretman (prevedeno novu sanitarnu deponiju);
e) postrojenje za tretman otpadnih voda;
i/ili
f) postrojenja za sakupljanje gasa i proizvodnju energije iz deponijskog gasa na postojećoj deponiji Vinča.
NAPOMENA: Ovo je samo okvir a ne i obaveza ponuđača, oni mogu predložiti skroz drugačiji model i to bi bilo u skladu sa uslovima tendera bez obzira na navedeni okvir. Šta je tačno ponuđač planirao može se saznati iz podete prijave, mi za sada ne znamo šta je tačno planirano osim iz izjava gradskih čelnika (spalionica ali ne znamo koji model, sanacija postojeće deponije, itd.). Druga bitna napomena je da je u konkusrnoj dokumentaciji navedena cena otkupa energije dobijene od otpada. Električna energija proizvedena u okviru Projekta može biti prodata javnom snabdevaču pod uslovima određenim u domaćem Zakonu o energetici koji predviđa 12-ogodišnji ugovor o otkupu energije (od puštanja u rad) po feed-in tarifi od 8,57 evrocenti/kWh za energiju iz otpada i 6,91 evrocenti/kWh za energiju iz deponijskog gasa.
Lokacija/e za buduća postrojenja: Pomenuta postrojenja (ili druga predložena) prema uslovima tendera mogu biti izgrađena na dve lokacije u Vinči (ali će Grad obezbediti eksprorijaciju zemljišta) i/ili na Ceraku.
Vinča - Postojeća lokacija i Nova lokacija Vinča nalaze se u opštini Grocka. Lokacije obuhvataju lokaciju postojeće deponije (postojeća lokacija) i proširenje postojeće lokacije (Nova lokacija Vinča). Postojeća lokacija zauzima površinu od oko 70 ha, dok je površina Nove lokacije Vinča oko 60 ha. Plan detaljne regulacije pripremljen je za postojeću lokaciju i novu lokaciju Vinča pruža okvirne granice prostora i uslove za izgradnju raznih postrojenja za KO, kao što su nove deponijske ćelije, postrojenje za tretman otpadnih voda, postrojenje za proizvodnju energije iz deponijskog gasa i postrojenja za tretman i proizvodnju energije iz otpada. Iako Plan detaljne regulacije predviđa osnovni plan, u meri u kojoj je neophodno, delovi dokumenta koji se na to odnose mogu biti izmenjeni odlukom Grada kako bi se uzeo u obzir tehnički predlog Izabranog ponuđača (citat iz konkursne dokumentacije). Postupak eksproprijacije zemljišta na Novoj lokaciji Vinča je u toku.
Cerak - Nova lokacija Cerak je predložena kao alternativna lokacija za izgradnju postrojenja za dobijanje energije iz otpada (EIO), ukoliko se bude proizvodila toplotna energija za snabdevanje gradskog sistema grejanja. Nova lokacija Cerak je u neposrednoj blizini gradskog postrojenja za grejanje kojim upravlja JKP Beoelektrane. Ova lokacija je u vlasništvu Grada. Veličina slobodne zemljišne parcele je oko 2.5 ha. Imajući u vidu javnost projekta i mesto na kome se lokacija nalazi, posebna pažnja će biti usmerena na arhitekturu objekta i razvoj lokacije tako da bude prilagođena okruženju.
